Terug naar overzicht
Werkvorm

Mindmap maken

Doel van activiteit
  • Samenwerken
  • Metacognitie bevorderen
  • Kritisch denken
  • Samenvatten
Aantal studenten
  • Kleine groep
Tijdsduur
  • < 30 minuten
Lesfases
  • Tijdens de les
Synchroon
  • Synchroon
Voorbereidingstijd
  • < 30 minuten

Een mindmap is een visuele weergave van informatie waarbij onderlinge relaties worden weergeven.

Een mindmap is een diagram opgebouwd uit begrippen, teksten, en/of plaatjes die zijn geordend in de vorm van een boomstructuur rond een centraal thema. Door de lijnen tussen de begrippen worden de relaties ermee duidelijk gemaakt. Een mindmap zet op deze manier een lange lijst van monotone informatie om in een georganiseerd diagram dat werkt in lijn met de natuurlijke manier van werken van je hersenen. Mindmappen is daarom een effectieve manier bij het leren.

Een mindmap wordt gebruikt om creatieve processen te ondersteunen en bij leren & memoriseren. Digitale mindmaps kunnen daarnaast worden gebruikt bij het interactief toegankelijk maken van complexe en multimediale informatie.

Onderzoek heeft aangetoond dat studenten die gebruik maken van mindmapping hun cijfers met 12% verhogen. Het is ook bewezen dat mindmapping nuttig is voor dyslectici en autistische studenten om concepten en strategieën beter te begrijpen.

Kader met categorieën

Met mindmappen ondersteun je verschillende onderwijsactiviteiten:

  • Oriëntatie op het onderwerp. Maak samen met de groep een mindmap aan de hand van de vraag: wat weet je al? Didactisch gezien is dit een hele belangrijke vraag: je activeert hiermee de voorkennis. Daarnaast geeft het je als docent een goede indruk van wat de groep weet waar je in je vervolgactiviteiten op kunt aansluiten
  • Korte terugblik. Creëer tijdens het geven van een terugblik op een vorig instructiemoment een mindmap. Of geef deze terugblik aan de hand van een mindmap. Je helpt hiermee de studenten de leerstof goed te onthouden
  • Structuur in de lesstof aanbrengen. Creëer tijdens het geven van de instructie een mindmap. Je helpt hiermee de studenten de leerstof goed te onthouden.
  • Leerstof verwerken. Laat studenten een mindmap maken van de lesstof. Laat ze deze eventueel kort presenteren.
  • Leervragen opstellen en aanvullen. Laat studenten de mindmap aanvullen met vragen die ze hebben. Als andere studenten er een antwoord op hebben, kunnen ze die erbij zetten. Je weet zo waar je nog extra uitleg over kunt geven of waar extra oefening nodig is.
  • Samenvatting. Geef aan het einde van een instructiemoment een mindmap als geheugensteuntje. Of vraag studenten om een mindmap te maken.

Stappenplan

1. Start met een centraal beeld of woord

Een mindmap start je met het opschrijven van een woord of het maken van een tekening in het midden van de ruimte. Dit centrale beeld is te vergelijken met de titel van een boek dat je gaat samenvatten, het kernbegrip dat je gaat uitleggen, het hoofdonderwerp van je brainstorm, etc. Vanuit dit centrale punt kunnen je verder werken en nieuwe associaties gaan opschrijven.

2. Maak takken en subtakken

Vervolgens teken je verschillende takken vanuit dit centrale beeld naar de buitenkant van je werkruimte. Op deze takken kun je woorden schrijven of plaatjes tekenen die een relatie hebben met het centrale begrip. Je kunt deze takken vergelijken met de structuur van een boom. Belangrijk bij het maken van een mindmap is dat je bij voorkeur één woord per tak opschrijft. Zo houd je het overzichtelijk.

3. Maak je mindmap van globaal naar specifiek

Wanneer je een mindmap maakt, dan maak je deze altijd van globaal naar specifiek. De takken die het dichtste bij het midden staan bevatten algemene of globale informatie. Hoe verder je naar de buitenkant van je werkruimte komt, hoe specifieker de informatie wordt die je opschrijft.

4. Werk in de richting van de klok

Om een mindmap overzichtelijk te houden is er ooit afgesproken om deze met de klok mee te maken en op één uur te starten. Wanneer iedereen dit doet kunnen andere mensen je mindmap makkelijk lezen. Op deze manier kun je ook een chronologische volgorde aangeven. Wanneer je een mindmap uitleest of wilt onthouden, staat de informatie in de juiste volgorde en raak je niet in de war.

Voorwaardes voor een gewenst resultaat

  • Gebruik verschillende kleuren. Het opschrijven van woorden activeert vooral gebieden aan de linkerkant van je hersenen. Om informatie makkelijk te onthouden is het ook handig om gebieden in je rechterhersenhelft te stimuleren. Dit kun je doen door kleuren te gebruiken. Gebruik je kleuren niet willekeurig, maar geef elke tak een aparte kleur. Zo associeer je een specifieke tak met een bepaalde kleur. Je hersenen kunnen de informatie dan makkelijker onthouden. Uiteraard kun je de tekeningen wel verschillende kleuren geven.
  • “Een foto zegt vaak meer dan 1000 woorden“, zo luidt het spreekwoord. Het zou dus gek zijn om je mindmap vol te schrijven met woorden wanneer je dit kunt vervangen door enkele plaatjes of tekeningen. Bovendien stimuleren plaatjes, net als het gebruik van kleuren, delen in de rechterkant van je hersenen. Plaatjes en tekeningen zijn dus een ideale manier om informatie makkelijk te onthouden.
  • Het voordeel van een analoge mindmap is dat je de kennis beter onthoudt: het zelf opschrijven van woorden bij de verschillende onderdelen zorgt ervoor dat je er actief mee bezig bent. Als nadeel kan worden gezien dat het goed maken van een mindmap om het regelmatig bijstellen van de vertakkingen vraagt. Ook al werk je met potlood, dan kan dit soms aardig puzzelen (en zo frustrerend) zijn voor leerlingen.
  • Het voordeel van een digitale mindmap is dat je deze gemakkelijk kunt maken, bijstellen en visueel aantrekkelijk kunt maken. Als nadeel kan worden gezien dat vrijwel alle online platformen restricties hebben, tenzij je betaalt. Ook moet je wel de beschikking tot een device hebben als je eraan wilt werken. Het is dus minder vrij dan het tekenen.

 

Meer weten?

Zo maak je een mindmap

Laat leerlingen een mindmap maken

Mindmaps inzetten voor vraaggestuurd leren

Gebruikte tools

1 tools

Miro

Visualiseer, organiseer en collaboreer met Miro, het digitale whiteboard voor ieder soort les!
Meer over tool